skip to Main Content

Astım Nedir?

Astım Tanımı, Belirti ve Bulguları, Nedenleri, Teşhis ve Tedavisi

TANIM

Astım, bazı faktörlere karşı aşırı duyarlılık nedeniyle bronşların ani kasılması sonucunda solunum güçlüğü ile kendini belli eden kronik solunum yolları hastalığıdır. Bronşit ve amfizemde olduğu gibi göğüste sıkışmaya ve nefes darlığına sebep olur. Bu hastalıklardan farklı olarak astımda, şikayetler sürekli olarak mevcut değildir. Şikayetler, nöbetler halinde seyreder ve genellikle olayı başlatan veya “tetikleyen” bir sebep vardır. Bu sebepler arasında; çeşitli kimyasal maddeler, hava kirliliği, polenler, hayvan tüyleri, sigara dumanı ve stres sayılabilir.

Astımlı hasta nefes alma sorunu değil, aslında bir nefes verme sorunudur. Astım nöbeti esnasında; bronş kaslarının spazmına, aşırı mukus salgılanması ve mukus tıkaçlarına bağlı olarak geçici bronş daralması sonucu nefes darlığı söz konusudur. Dolayısıyla, solunan hava akciğerlerin alt kısımlarında hapis kalır ve dışarıya atılamaz. Nöbet esnasında kişi, akciğerlerinin üst kısmını kullanarak sık ve yüzeysel nefes alır. Nöbetler çabuk geçebileceği gibi bir günden uzun da sürebilir.

Astım nadiren ölüme sebep olmakla birlikte ciddi bir rahatsızlıktır. Daha çok çocuklarda görülür. Bazı çocuklarda ender gelen nöbetlerle çok hafif seyredebilir, bazılarında ise acil tıbbi girişim gerektirecek kadar şiddetli olabilir.

BELİRTİ ve BULGULAR

  • Nöbetler halinde gelen, hafif veya orta şiddette nefes darlığı
  • Öksürük ve yapışkan balgam
  • Nefes vermede zorluk, nefes verme süresinde uzama
  • Hırıltı solunum
  • Huzursuzluk ve uykusuzluk

Nöbetler dışında, hastada normal fizik muayene bulguları vardır.

NEDENLERİ

Tek bir nedene bağlı değildir. Birkaç faktör birlikte rol oynar.

  • Alerji: Astım hastalarının %50-90’ı alerjiktir. Alerjiye sebep olan faktörler arasında; polenler, toz, küf, çeşitli kimyasal maddeler, hava kirliliği, hayvan tüyleri, sigara dumanı, egzersiz, aspirin benzeri ilaçlar ve stres sayılabilir.
  • Kalıtım: Alerjiye bağlı astım hastalığı kalıtımsal olabilir. Araştırmacılar bu tezi destekleyen bir gen keşfetmişlerdir.
  • Enfeksiyon: Bronşiolit ve bronşit gibi bazı akciğer enfeksiyonları astıma neden olabilir.

TANIYA YÖNELİK ARAŞTIRMALAR

  • Akciğer Fonksiyon Testi (Spirometre): Nefes verme gücünü ölçmek amacıyla kullanılır. Normal bir insan, aldığı nefesin %75-85’ini bir saniye içerisinde dışarıya verir. Bu süre, astım hastalarında 6-7 saniyedir.
  • Balgam muayenesi: Mukus tıkaçları, eozinofil ve akyuvarlar görülebilir.
  • Deri testleri: Alerjiye neden olan maddelere karşı aşırı duyarlılık reaksiyonu gözlenir.
  • Alerjik hastaların kanında IgE ve eozinofil seviyeleri artar.
  • Akciğer filmi: Çoğunlukla normal bulunur. Havalanma artışı görülebilir.

TEDAVİ

Astım teşhisini takiben yapılacak ilk iş, doktor gözetiminde doğru bir tedavi planı çıkarmak olmalıdır. Bu planın bir parçası olarak, doktor hastadan günlük tutarak kendisinde nelerin astım nöbetine sebep olduğunu kaydetmesini isteyebilir. Tüm hastalıklarda olduğu gibi; burada da en iyi tedavi yolu, nöbetlere sebep olduğu bilinen faktörlerden uzak durarak korunmaktır.

  • Hastaya maskeyle veya burundan oksijen verilir.
  • Sıvı tedavisi: %5 dekstroz ve elektrolit çözeltileri verilir.
  • Bronkodilatörler: Bronşları genişleten ilaçlardır. İki formu vardır:
  • Solunum yoluyla uygulananlar (inhalasyon)
  • Ağız yoluyla tablet şeklinde alınanlar
  • Kortikosteroidler
  • Adrenalin
  • Lökotrien antagonistleri: Yeni bir tedavi yöntemidir.
  • İmmünoterapi: Eğer astım alerjiye bağlıysa, doktorunuz bu tedavi yöntemini önerebilir. Amaç alerjiye sebep olduğu bilinen maddeleri, doz yavaş yavaş arttırılarak vücuda vermek ve bağışıklık kazandırmaya çalışmaktır.

KORUNMA VE ÖNLEMLER

  • Astım nöbetini nelerin tetiklediğini bulmaya çalışın.
  • Bira, sirke, taze karides, hazır çay, üzüm suyu, pizza, kuru kayısı, konserveler gibi sülfit oranı yüksek besinlerden kaçının.
  • B kompleks vitaminleri (50-100 mg/gün) ve magnezyum (400-600 mg/gün) yaralı olabilir.
  • Evde kullanılabilen bir hava akımı ölçüm cihazı (peak flow meter) edinerek akciğer kapasitenizdeki değişimleri izleyin. Ani ölçümleri erken farkederek gekeliönleme alabilr ve astım nöbetinin şiddetini azaltabilisiniz.
  • Yolculuklar sırasında ilaçlarınızı yanınızdan ayırmayın.
  • Soğuk havadan korunun. Tozlu ortamlarda bulunmayın.
  • Egzersiz astımı varsa ani egzersizden kaçının.

DOKTORA BAŞVURULMASI GEREKEN DURUMLAR

  • İlk kez astım nöbeti geçiriyorsanız. Unutmayın, astım, ciddi ve kronik bir hastalıktır.
  • Her zaman aldığınız astım ilacı nöbet esnasında işe yaramıyorsa. Yeni bir ilaca ihtiyacınız olabilir veya ciddi bir nöbet geçiriyor olabilirsiniz.
  • Eğer boğulma hissi geliyorsa, konuşmakta güçlük çekiyorsanız, kaburgalarınız arasındaki deri içeriye doğru çökmüşse veya dudaklarınızda, tırnak altı derinizde morarma veya mavileşme varsa. Tüm bunlar, ciddi derecede oksijen yetersizliği belirtileridir.
Back To Top