skip to Main Content

Şizofreni Nedir?

Şizofreni Tanımı, Belirti ve Bulguları, Nedenleri, Teşhis ve Tedavisi

TANIM

Şizofreni, genç yaşta başlayan, insanın kişiler arası ilişkilerden ve gerçeklerden uzaklaşarak, kendine özgü içe kapanık bir dünyada yaşadığı; düşünüş, duyuş ve davranışlarda önemli bozuklukların görüldüğü bir psikozdur. 

BELİRTİ ve BULGULAR

  • Genel görünüm ve dışa-vuran davranış: Hastaların çoğunda belirgin vurdumduymazlık, duygu küntltğü, ilgisizlik, donukluk ve çekingen görünüm vardır.
  • Konuşma ve ilişki kurma: Hastada bağlantısız, belli bir hedefi olmayan konuşmalar gözlenir. Söylenenlerden belli bir anlam veya belli bir maksat çıkarılamayabilir. Bazen cümle içindeki kelimelerin birbiri ile ilgisi olmayabilir (kelime salatası). Hasta sözlükte olmayan kelimeler kullanabilir (neolojizm). Konuşmada düzensizlik, tutukluk, hızlanma, yavaşlama, fakirleşme olabilir. Aynı kelimelerin sürekli tekrarı mümkündür. Çok konuşma veya hiç konuşmama (mutizm) gibi değişik belirtiler gözlenebilir. Hastalarla ilişki kurmak genellikle çok zordur.
  • Duygulanım: Duygularda azalma, sığlık ve küntlük; ilgi azalması, duygusal reaksiyonlarda değişkenlik ve uyumsuzluk gözlenir.
  • Bilişsel yetiler: Bilinç açık, bellek ve yönelim genellikle yerindedir ama önemli algı bozuklukları vardır. Çoğunlukla işitme, bazen görme, koku, tad ve temas halüsinasyonları görülür. Şizofren hastalar bazen kulaklarına gelen seslerin etkisi altında aşırı şiddet halleri gösterebilirler.
  • Düşünce: Düşüncenin biçimi ve akımında bozukluk görülür. Kelime salatası ve neolojizme sık rastlanır. Hastalarda gerçeğe uymayan ve mantıklı tartışma ile değiştirilemeyen sanrılar (hezeyan) vardır.
  • Hareket: En sık rastlanan belirtiler ağır ilgisizlik, eylem azlığı ve toplumdan çekilmedir. Hastalarda yoğun bir içe-kapanım (otizm) gözlenir.
  • Fizik ve fizyolojik belirtiler: Başka bir hastalık yoksa fizik muayene bulguları normaldir. Hastalarda uyku ve uyku-uyanıklık düzeni çok bozulabilir. Cinsel isteksizlik ve iktidarsızlık sık görülen bir belirtidir.

NEDENLERİ

Oluşum mekanizması henüz kesin olarak aydınlatılabilmiş değildir. Görüşler, “organik” ve “psikososyal” faktörlerin beraber rol oynadığı yönündedir. Artık bilinmektedir ki şizofreni tek tip bir hastalık değildir. Genel kanı, genetik faktörlerle belirlenen ve beyindeki dopamin adlı maddeyi etkileyen bir mekanizma üzerinde yoğunlaşmaktadır.

TANI KRİTERLERİ

Şizofreni tanısı koyabilmek için; aşağıdaki belirtilerden en az ikisinin, en az bir ay süreyle hastada mevcut olması gerekir.

  • Gerçeğe uymayan sanrılar (hezeyanlar, delüzyonlar)
  • İşitme, görme, koku, tad ve temas halüsinasyonları
  • Konuşma bozukluğu, konuşmada düzensizlik
  • Taşkınlık, balmumu esnekliği, karşıtçılık, konuşmama gibi katatonik davranışlar
  • İlgi kaybı, amaçsızlık, yalnız kendiyle olma ve toplumdan çekilme gibi negatif belirtiler

TEDAVİ

Tedavide amaç; hastaların başkalarıyla normal ilişkiler kurmasına yardımcı olmak, hastayı toplum içinde yaşayabilecek hale getirmek ve hastalığı küçük dozlardaki ilaçlar kullanarak kontrol altında tutabilmektir. Hastalarda genellikle ilaç tedavisi ve psikoterapi birlikte uygulanır.

  • Akut vakalar hastaneye yatırılmalıdır.
  • Chlorpomazin ve butyrophenon grubu çeşitli nöroleptik ilaçlar kullanılabilir. Kronik vakalarda, ilaç almayı reddedenlerde kas içine prolixin kullanılabilir. Durgun olan vakalarda ise thioridazine tercih edilir.
  • Aşırı taşkınlık gösterenlerde ve katatonik vakalarda, her gün veya gün aşırı elektroşok denenebilir.

Stres, Posttravmatik Stres Bozukluğu da ilginizi çekebilir.

Back To Top