İnme Nedir?
İnme Tanımı, Belirti ve Bulguları, Nedenleri, Teşhis ve Tedavisi
TANIM
İnme, beyne kan götüren damarların tıkanması sonucu veya beyin içi kanamaya bağlı olarak gelişir. Beyine giden kan akımı kesildiğinde ortaya ciddi bir tablo çıkar. Vücut hareketleri istenilen şekilde kontrol edilemez, algılama, konuşma ve diğer zihinsel fonksiyonlar bozulur ve bilinç kapanır.
Damar Tıkanıklığına Bağlı İnme:
Tüm inme vakalarının yaklaşık dörtte üçü beyne kan götüren damarlardaki tıkanıklığa bağlı olarak gelişir. Bu şekilde gelişen inmeden önce hastada geçici istemik ataklar görülür. Geçici istemik ataklar yetersiz kan akımı sonucu aniden gelişen fiziksel güçsüzlük, konuşma bozukluğu, çift görme ve bilinç bulanıklığı nöbetleridir. Geçici iskemik atak bulguları günler, haftalar veya aylar süren aralıklarla tekrarlar. Aniden gelişebilecek bir inmenin habercisi olduğu için ciddiye alınmalıdır.
Beyin Kanamasına Bağlı İnme:
Beyindeki zayıf bir damar yırtıldığı zaman veya iltihaplı bir damardan kan sızmaya başladığı zaman görülür. Beyinde kan göllenmeye başladıkça beyin içindeki basınç artar. Basınç artışı doğrudan doğruya beyin hücrelerini öldürebileceği gibi, etkilenen bölgedeki doğal kan akışını bozarak hücrelerin ölümüne neden olur. Bu durumda çok şiddetli baş ağrısı hissedilir ve hemen ardından da bilinç kapanır. Hastaların yaklaşık %80’i ölür.
RİSK FAKTÖRLERİ
İnme gelişimini kolaylaştıran risk faktörleri arasında aşağıdakiler sayılabilir.
- Ateroskleroz (damar duvarlarında yağ birikimine bağlı damar tıkanıklığı)
- Aşırı kan pıhtılaşmasına neden olan hastalıklar
- Kalp hastalıkları ve kalp krizi
- Yüksek kan basıncı (hipertansiyon)
- Şeker hastalığı
- Doğumsal damar bozuklukları
- Yüksek kan kolesterol düzeyleri (özellikle LDL kolesterol)
- Durağan yaşam tarzı
- Şişmanlık
- Doğum kontrol hapları kullanılması
- Sigara
- Stres
BELİRTİ ve BULGULAR
- Ani gelişen görme, güç, hareket, denge, duyu, konuşma bozukluğu veya kaybı. Bu belirtiler gün geçtikçe daha da şiddetlenir.
- Vücudun bir yarısında uyuşma ve karıncalanma, bir gözde körlük
- Ani denge kaybıyla beraber bulantı-kusma veya yutma güçlüğü
- Ani başlayan çok şiddetli baş ağrısı ve hemen ardından da bilinç kapanması
ÖZEL TETKİKLER
Hastada detaylı bir nörolojik muayene yapılır ve kan basıncı, nabız gibi yaşamsal fonksiyonlara bakılır. Aynı zamanda kalp ve göz muayenesi yapılır. Belden sıvı alınarak incelenir (lomber ponksiyon) ve bilgisayarlı beyin tomografisi (BT), anjiyografi, MRI gibi görüntüleme yöntemleri kullanılır.
TEDAVİ
Hastanın durumuna göre öncelikle yaşamsal fonksiyonları koruyarak mantıklı bir tedavi planı uygulanır.
- Komadaki hastada solunum yollarının açık tutulması ve bakımı önemlidir. Hastada sıvı-elektrolit dengesi sağlanır, mesaneye sonda yerleştirilir. Üst solunum yolları ve idrar yolu enfeksiyonlarından korunmak için gerekli önlemler alınır.
- BT ile beyin içi kanama olmadığından emin olduktan sonra antikoagülan tedaviye başlanır.
- Beyin içi ödem gelişimine karşı kortikosteroidler verilir.
- Beyin içi kan dolaşımını arttırmak için ilaçlar verilir.